Konkurs Unii Europejskiej dla Młodych Naukowców EUCYS (European Union Contest for Young Scientists) jest prowadzony przez Komisję Europejską od 1989 roku. Biorą w nim udział laureaci konkursów krajowych. Tematyka prac obejmuje nauki ścisłe, przyrodnicze, technikę, a od niedawna także nauki humanistyczne i społeczne.

W tym roku jury przyznało po cztery równorzędne nagrody finansowe od pierwszego do trzeciego miejsca. Wśród nagrodzonych znalazł się polski projekt.

W gronie laureatów trzeciej nagrody znalazł się 19-letni Antoni Lis, absolwent XVIII LO im. J. Zamoyskiego w Warszawie. Za swój pomysł dotyczący wykorzystania nanocząstek z tlenku żelaza w terapii antynowotworowej otrzymał 3500 euro.

„Przede wszystkim czuję się doceniony i wyróżniony. Cieszę się, bo przygotowania były dosyć ciężkie. (…) Zobaczymy, jakie furtki mi to otworzy; jestem bardzo ciekawy” – powiedział PAP laureat. Pytany o strategię, jaką przyjął w trakcie prezentacji projektu w czasie konkursu, zaznaczył, że ważne było dla niego pokazanie swojej pracy „z całą tego zwykłością i niezwykłością”. „Na pewno to jest dobra motywacja” – podkreślił. Dodał, że nagroda finansowa pozwoli mu pogłębiać własne zainteresowania.

Młody chemik wyjaśnił PAP, że jego pomysł polega na wykorzystaniu nanocząstek z tlenku żelaza w terapii antynowotworowej. Nanocząstki mają działać w trójnasób. Po pierwsze transportować lek precyzyjnie do komórek nowotworowych; po drugie – dzięki właściwościom magnetycznym – mają się podgrzewać do wysokiej temperatury (ok. 40 st. C) i także niszczyć komórki nowotworu. Trzecim elementem, który ma prowadzić do niszczenia nowotworu, jest wbudowanie w nanocząstki pierwiastka promieniotwórczego. Zestawienie tych trzech metod Antoni Lis określa jako “potrójną synergię”.

Nastolatek spędził dziesiątki godzin w laboratoriach Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. W rozmowie z PAP podkreślił, że było to możliwe tylko dzięki jego udziałowi w stażu w ramach programu „Uniwersytet Młodego Chemika”. Jest to inicjatywa mająca na celu umożliwienie szybszego wejścia w świat nauki ponadprzeciętnie zdolnej młodzieży. Tam zainteresowała go nanotechnologia.

Natomiast zespół w składzie: Łukasz Gałecki, Mateusz Mazurkiewicz i Jan Struziński otrzymał jedną z nagród dodatkowych – tygodniowy pobyt w ośrodku CERN w Genewie. To absolwenci III LO im. Marynarki Wojennej w Gdyni, którzy zaprojektowali i zbudowali prototyp drona-szybowca Ikar.

„Jestem zadowolony. (…) Tydzień w CERN-ie to nie jest coś, czego każdy jest w stanie doświadczyć” – powiedział PAP po ogłoszeniu wyników Jan Struziński. “Myślę, że wykonaliśmy dobrą robotę i sędziowie to docenili” – dodał.

„Bardzo się cieszymy, że Polakom – niezależnie od tego w reprezentacji jakiego kraju występowali – poszło tak dobrze” – podkreślił, bo nagrodę dodatkową otrzymała też Polka Nadia Brzostowicz, która od wielu lat mieszka w Hiszpanii; w konkursie reprezentowała ten kraj. Wyjedzie na tydzień do Instytutu Laue-Langevin (ILL) w Grenoble we Francji. W czasie konkursu przedstawiała wykonany przez siebie lewitator akustyczny.

Opiekun polskiej grupy prof. Jan Madey z Uniwersytetu Warszawskiego, który reprezentuje Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci, powiedział PAP, że przy tak silnej konkurencji fakt, że z trzech polskich projektów dwa zostały wyróżnione, trzeba ocenić „bardzo dobrze”.

„Oczywiście, zawsze marzy się, żeby było więcej, ale źle by było, gdyby człowiek spoczywał na laurach i uważał, że się wszystko osiągnęło” – skomentował. W jego ocenie w tym roku w finałach EUCYS było bardzo dużo projektów na wysokim poziomie.

„Zaangażowanie młodych ludzi w pracę badawczą pokazuje, że wbrew popularnym stwierdzeniom, że jest źle, beznadziejnie – wcale tak nie jest” – podkreślił.

Cztery pierwsze nagrody (po 7 tys. euro każda) w tegorocznym konkursie EUCYS otrzymali: Adam Kelly (Irlandia) za swój projekt na temat symulacji ogólnych układów kwantowych; Magnus Quaade Oddershede (Dania) za pracę dotyczącą ulepszenia skrzydeł samolotów; Alex Korocencev i Felix Christian Sewing (Niemcy), którzy opracowali innowacyjny napęd magnetyczny oraz Leo Li Takemaru i Poojan Pandya (USA), którzy zajęli się opracowaniem metody, która może pozwolić walczyć z HIV.

Cztery drugie nagrody (po 5 tys. euro) otrzymali: Saba Gogichaishvili i Nia Gogokhia z Gruzji za projekt dotyczący biodegradowalnych polimerów, które będzie można zastosować w medycynie; Claudia Lídia Pubill Quintillà (Hiszpania) za rozważania na temat Miguela Quintillà’sa; Olli Järviniemi (Finlandia) za projekt o wspólnych dzielnikach wielomianów; Jaehyun Lee (Południowa Korea), który zajął się optymalizacją zaworów.

Cztery trzecie nagrody (po 3,5 tys. euro), oprócz reprezentanta Polski, otrzymali: Océane Zofia Adrienne Patiny (Szwajcaria) za projekt na temat zdalnie sterowanego cylindra; Aliaksandr Piachonkin (Białoruś) za rozważania związane z krzywymi algebraicznymi; zespół z Austrii Noah Scheiring, Andreas Ladner i Tobias Schauer, który zajął się opracowaniem nowatorskiego bloczka alpinistycznego.

W czasie wtorkowej uroczystości ogłoszono, że przyszłoroczne finały EUCYS odbędą się w Salamance w Hiszpanii.